آزمایشگاه طیف‌سنجی جذب اتمی (AAS) یکی از تکنیک‌های تجزیه و تحلیل شیمیایی است که برای تعیین و اندازه‌گیری اندازه‌های بسیار کم از فلزات و عناصر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تکنیک به وسیله‌ی جذب اتم‌های تولید شده توسط یک نمونه مورد آزمایش و محاسبه‌ی شدت جذب آن‌ها انجام می‌شود. در ادامه، به توضیحات بیشتر در مورد آزمایشگاه طیف‌سنجی جذب اتمی واقع در شرکت آزمون گستر بندر پرداخته می‌شود:

1. اصول کارکرد: در آزمایش AAS، نمونه مورد آزمایش ابتدا به صورت گاز یا محلول آماده می‌شود. سپس نمونه به وسیله‌ی یک اتم‌ساز به اتم‌های خالص تجزیه می‌شود. این اتم‌ها سپس با استفاده از یک منبع نوری خاص، مانند یک لامپ هالید، هیجان داده می‌شوند. در این فرآیند، اتم‌ها به حالت هیجانی می‌روند و انرژی جذبی خود را از منبع نوری جذب می‌کنند. شدت جذب انرژی اتم‌ها با اندازه‌گیری میزان نوری کاهش یافته به وسیله‌ی یک دتکتور، مانند یک فتوآند یا فتومولتیپلایر، اندازه‌گیری می‌شود.

2. کاربردها: آزمایشگاه طیف‌سنجی جذب اتمی به عنوان یک تکنیک حساس و دقیق برای تعیین و اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین و عناصر مختلف در نمونه‌های مختلف، از جمله آب، خاک، محصولات غذایی و دارویی، استفاده می‌شود. این تکنیک نقش مهمی در بررسی آلودگی محیط زیست و کنترل کیفیت محصولات دارویی و غذایی دارد.

3. تجهیزات: آزمایشگاه طیف‌سنجی جذب اتمی به تجهیزات حساس و پیشرفته‌ای نیاز دارد که شامل اتم‌سازها، منابع نوری، دتکتورها و سیستم‌های محاسباتی می‌شوند. این تجهیزات باید با دقت بالا و به‌روز و با رعایت استانداردهای ایمنی و کیفیت ارائه شوند.

4. اهمیت استانداردها: در آزمایش AAS، استفاده از استانداردهای مناسب برای کالیبراسیون دستگاه و اندازه‌گیری دقیق غلظت فلزات اساسی است. استفاده از استانداردهای معتبر از جمله استانداردهای ملی و بین‌المللی، تضمین کننده‌ی دقت و قابلیت اعتماد نتایج آزمایش می‌باشد.

با توجه به حساسیت و دقت این روش تجزیه و تحلیل، آزمایشگاه طیف‌سنجی جذب اتمی به عنوان یکی از مهمترین و پرکاربردترین تکنیک‌های تجزیه و تحلیل شیمیایی در آزمایشگاه‌های صنعتی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طیف‌سنجی یک روش تجزیه‌وتحلیل است که در آن اطلاعات در مورد خصوصیات فیزیکی یا شیمیایی نمونه‌ها از طریق تجزیه و بررسی طیف‌های الکترومغناطیسی به دست می‌آید. این طیف‌ها ممکن است شامل طیف‌های نوری، طیف‌های مادون قرمز، طیف‌های فرابنفش، طیف‌های ماگنتیک، طیف‌های رادیویی و طیف‌های پرتو ایکس باشند.

هر نوع طیف الکترومغناطیسی اطلاعاتی مفید درباره‌ی مواد، ترکیبات، ساختار و خصوصیات آن‌ها را ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، طیف‌های نوری می‌توانند اطلاعاتی درباره‌ی طول موج و شدت نور را فراهم کنند که می‌تواند به تحلیل ترکیبات شیمیایی، تشخیص مواد و شناخت خواص فیزیکی کمک کند.

با استفاده از روش‌های مختلف طیف‌سنجی، اطلاعات مفصلی درباره‌ی نمونه‌ها و ویژگی‌های آن‌ها قابل استخراج است. به عنوان مثال، طیف‌سنجی مادون قرمز می‌تواند اطلاعاتی درباره‌ی رابطه‌ی بین انرژی و امواج مادون قرمز را فراهم کند که می‌تواند برای تحلیل ترکیب شیمیایی، شناسایی مولکول‌ها و تعیین خصوصیات فیزیکی استفاده شود.
دستگاه طیف‌سنجی جذب اتمی یا AAS (Atomic Absorption Spectroscopy) یکی از تجهیزات پرکاربرد در آزمایشگاه‌های شیمیایی و تحلیلی است که برای تعیین و اندازه‌گیری غلظت فلزات و عناصر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه اطلاعات دقیقی در مورد مقدار فلزات مختلف در نمونه‌های مورد بررسی ارائه می‌دهد.

ویژگی‌های اصلی و عملکرد اصلی دستگاه AAS عبارتند از:

1. جذب اتمی: این دستگاه از اصل جذب اتمی برای اندازه‌گیری مقادیر کمی از فلزات استفاده می‌کند. در این فرآیند، نمونه مورد آزمایش ابتدا به حالت گازی یا محلول در آورده شده و سپس با استفاده از یک اتم‌ساز، به اتم‌های آن تجزیه می‌شود. سپس نوری با طول موج خاصی از یک منبع نوری به نمونه تابانده می‌شود و اتم‌های موجود در نمونه نور را جذب می‌کنند. شدت نوری که از نمونه عبور می‌کند میزان جذب اتم‌ها را نشان می‌دهد که متناسب با غلظت فلز مورد مطالعه است.

2. دقت بالا: دستگاه‌های AAS دارای دقت بالایی در اندازه‌گیری مقادیر کمی از فلزات هستند. این دقت به دلیل حساسیت بالای این دستگاه‌ها در تشخیص جذب اتم‌ها و توانایی اندازه‌گیری مقادیر خیلی کم فلزات است.

3. گستردگی: دستگاه‌های AAS قابلیت اندازه‌گیری غلظت فلزات مختلف را دارند. این شامل فلزاتی مانند آهن، مس، سرب، روی، کادمیم، نیکل، آلومینیوم و سایر عناصر است.

4. کاربری : استفاده از دستگاه‌های AAS توسط متحصصات آزمون گستر بندر اجازه می‌دهد تا به سرعت و به دقت مقادیر فلزات مورد نظر را اندازه‌گیری کنند.

5. استفاده گسترده: دستگاه‌های AAS در صنایع مختلف از جمله شیمی، زیست‌شناسی، محیط زیست، غذا و داروسازی برای انجام تجزیه و تحلیل فلزات و عناصر استفاده می‌شوند.

در کل، دستگاه طیف‌سنجی جذب اتمی یک ابزار قدرتمند و حیاتی برای تحلیل فلزات و عناصر در محیط‌های مختلف می‌باشد و در بسیاری از زمینه‌های علمی و صنعتی به عنوان یکی از اصلی‌ترین تجهیزات تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آنالیز طیف سنجی جذب اتمی یا AAS، یک روش ارزیابی است که در آن جذب نوری اتم های آزاد، اندازه گیری می شود و غلظت عنصر مورد از طریق بررسی میزان جذب محاسبه می شود. پس در این روش از جذب اسپکترومتری برای ارزیابی غلظت آنالیت در یک نمونه استفاده می گردد. براساس قانون بیرلامبرت رابطه بین میزان جذب و غلظت آنالیت مشخص می گردد.

طبق این قانون، الکترونهای لایه ظرفیت اتم های تشکیل دهنده یک ماده، هنگامی که میزان مشخص از انرژی را به صورت تابش طول موجی خاصی دریافت نمایند، برانگیخته شده و برای مدت زمان کوتاهی (نانوثانیه) به سمت اوربیتال های بالاتر می روند.

این میزان انرژی جذب شده برای الکترون های اتم های مختلف متفاوت است. به طور کلی هر طول موج مختص یک عنصر است و بدین معنا که هر عنصری فقط به یک طول موج مشخص پاسخ می دهد.

پهنای خط جذب شده فقط در حد چند پیکومتر است و همین موضوع باعث قابلیت انتخاب عنصری این تکنیک می گردد. شار تابش در وضعیت بدون نمونه و با نمونه، با کمک آشکار ساز اندازه گیری شده و نسبت جذب این دو با کمک قانون بیر _ لامبرت به غلظت آنالیت مرتبط می گردد.

هنگامی که الکترون به سطح انرژی پایین تر خود باز می گردد، انرژی را به همان میزانی که ابتدا جذب نموده بود به شکل نور مرئی از خود ساطع می نماید و طول موج ساطع شده مستقیما مرتبط با انتقال الکترونی به وقوع پیوسته است.

محدوده‌ کاربرد طیف سنجی جذب‌ اتمی در آزمایشگاه آزمون گستر بندر

آنالیزهای مربوط به آب	یافتن عناصر کلسیم ،منیزیم،آهن ،آلومینیوم و سایر عناصر
آنالیز غذاها در صنعت غذایی:	بررسی حضور قلع در مواد کنسرو شده مانند آب میوه ها
آنالیزهای زمین شناسی :	آنالیز خاک،صخره ها،فسیل ها و ….
آنالیز کلینیکی :	بررسی نمونه های خونی مانند پلاسما و سرم از نظر وجود کلسیم ،منیزیم،لیتیوم،سدیم،پتاسیم و آهن
آنالیز محیطی :	نظارت بر محیط از طریق یافتن میزان عناصر مختلف در رودخانه ها،آب نوشیدنی ، هوا، آب دریاها و…
آنالیز دارویی :	در بسیاری از فرایند های ساخت دارویی از میزانهای بسیار کم کاتالیست ها ی فلزی استفاده می گردد که با کمک این روش می توان این میزان را در محصول دارویی نهایی شناسایی نمود .
آنالیز صنعتی :	برای بررسی حضور عناصر اصلی و ناخالصی های سمی در مواد خام به کار می رود. به عنوان مثال، در بتون که کلسیم یکی از ترکیبات اصلی تشکیل دهنده است، سطح سرب باید پایین نگه داشته شود زیرا سمی است .
آنالیز معدن :	با کمک این روش میزان فلزات مانند طلا در صخره ها مشخص شده که خود کمک بزرگی برای تصمیم گیری جهت اقدام به حفاری ها و استخراج طلا می نمایند
آنالیز عناصر در صنایع آرایشی	آنالیز آلاینده‌های محیط زیست (آب و پساب، هوا، خاک)

 

عناصر قابل اندازه‌گیری در آزمایشگاه طیف سنجی جذب اتمی (AAS) آزمون گستر بندر

طلا (Au)	لیتیوم (Li)	سدیم (Na)	کلسیم (Ca)	منیزیم (Mg)	کروم (Cr)
بریلیوم (Be)	باریوم (Ba)	آلومینیوم (Al)	تیتانیوم (Ti)	وانادیوم (V)	نیکل (Ni)
منگنز (Mn)	کبالت (Co)	آهن (Fe)	مس (Cu)	روی (Zn)	نقره (Ag)
آنتیموان (Sb)	سیلیسیوم (Si)	قلع (Sn)	سلنیوم (Se)	بیسموت (Bi)	آرسنیک (As)
کادمیوم (Cd)	سرب (Pb)	جیوه (Hg)	تنگستن (W)	مولیبدن (Mo)	پتاسیم (K)