میکروبیولوژی (Microbiology) علمی است که به شناسایی میکروارگانیسم‌ها یا موجوداتی در مقیاس میکروسکوپی اعم از باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و تک سلولی‌ها می پردازد. یکی از اهداف این رشته مبارزه با میکروارگانیسم‌های خطرناک و بیماری‌زا که حیات انسان‌ها، حیوانات و گیاهان را به خطر می‌اندازند، می‌باشد. یک میکروبیولوژیست با شناخت مسیر ایجاد بیماری می‌تواند آن را متوقف کرده و از بروز یا پیشروی بیماری جلوگیری کند.
میکروارگانیسم‌ها موجوداتی هستند که با چشم غیر‌مسلح مشاهده نمی‌شوند. شکل، عمل و خصوصیات بیوشیمیایی یا مکانیزم ژنتیکی آن‌ها، بر اساس محدودیت‌های مولکولی بنا شده‌است. تنوع بیولوژیکی در میکروارگانیسم‌ها بیش از سایر موجودات می‌باشد. علم میکروبیولوژی راه‌های مفیدی را برای شناسایی میکروارگانیسم‌ها فراهم ساخته است. بطور کلی میکروبیولوژی درباره قارچ‌ها، ویروس‌ها و میکروارگانیسم‌های پروکاریوتی و یوکاریوتی بحث می‌کند.
میکروبیولوژی مواد غذایی:
این بخش از میکروبیولوژی، امروزه کاربرد زیادی دارد که به بررسی تولید مواد غذایی با بهره‌گیری از میکروب‌های مفید می‌پردازد. میکروارگانیسم‌ها تغییرات مطلوب و نامطلوب در مواد غذایی پدید می‌آورند. از طرف دیگر تهیه بسیاری از فرآورده‌های غذایی بدون کمک میکروارگانیسم‌ها، امکان‌پذیر نیست مانند کلم‌شور، زیتون رسیده، پنیر و … . اسیدهای حاصل توسط میکروارگانیسم‌ها و اضافه کردن آن‌ها به مواد غذایی مانند خیارشور آن‌ها را از گزند میکروارگانیسم‌های نامطلوب حفظ می‌کند.
میکروبیولوژی صنعتی:
به بررسی استفاده از میکروب‌های مفید در تولید مواد صنعتی مانند اسیدها، کودها، رفع آلودگی‌های محیط زیست، شناخت آفات گیاهی و راه‌های مقابله با آن‌ها، استخراج فلزات سنگین، تصفیه نفت و موارد دیگر می‌پردازد.
میکروبیولوژی خاک:
خاک یکی از مخازن عمده میکروارگانیسم‌ها محسوب می‌شود. فراوان‌ترین میکروارگانیسم‌ها در خاک، باکتری‌ها هستند. خاک باغچه در هر گرم محتوی میلیون‌ها باکتری است. در جاهای عمیق تعداد آن‌ها کاهش می‌یابد. قارچ‌ها به تعداد کمتر از باکتری‌ها در خاک یافت می‌شوند. شاید مهمترین نقش میکروارگانیسم‌های خاک، شرکت آن ها در چرخه‌های بیوژئو شیمیایی است که به گردش برخی عناصر شیمیایی در طبیعت کمک کرده و آن‌ها را قابل مصرف می‌سازد. میکروبیولوژیست‌ها در این زمینه تحقیقات زیادی انجام داده‌اند.
میکروبیولوژی آب:
در میکروبیولوژی آب، میکروارگانیسم‌ها و فعالیت آن‌ها در آب‌های طبیعی نظیر دریاچه‌ها، برکه‌ها، رودخانه‌ها و دریاها مورد مطالعه قرار می‌گیرد و میکروارگانیسم‌های مفید و مضر برای انسان و سایر جانداران شناسایی می‌شوند.
بخش‌های آزمایشگاه میکروبیولوژی شرکت آزمون گستر بندر
این بخش بر اساس استاندارد بین المللی ISO طراحی و از شش بخش کاملا ً مجزا تشکیل شده‌است:
1-اتاق شستشو و نظافت
2-اتاق آماده‌سازی محیط کشت
3-اتاق استریلیزاسیـون تجهیزات و محیط‌های کشت
4-اتاق آماده‌سازی نمونه
5-اتاق های کشت (سالم و پاتوژن)
6-اتاق گرمخانه گذاری و شمارش میکروارگانیسم ها
تجهیزات آزمایشگاه میکروبیولوژی در آزمون گستر بندر
تجهیزات این آزمایشگاه در زمره بهترین تجهیزات آزمایشگاه میکروبیولوژی بوده و به منظور اطمینان از عملکرد صحیح و دقیق، کالیبره شده‌اند و دارای گواهی کالیبراسیون می‌باشند که برخی از آن ها عبارتند:
| انواع انکوباتور (یخچالدار، شیکر دار و مجهز به دی اکسید کربن) | اتوکلاو | بن ماری (حمام آب) |
| کلنی کانتر (دستگاه شمارش کلنی باکتری‌ها) | یخچال آزمایشگاهی | فور (استریلیزاسیون خشک) |
| سانتریفیوژ | میکروسکوپ | هود لامینار کلاس 2 |
| رفرکتومتر (ضریب شکست‌سنج) | ترازوهای دیجیتال | اسپکتروفوتومتر (طیف نورسنج) |
خدمات و توانمندی های بخش میکروبی
انجام تمامی آزمون های کنترل کیفی و میکروبی بر روی باکتری‌ها براساس روش‌های معتبر بین المللی (ایزو) و استاندارد ملی ایران انجام می‌گیرد.
| شمارش انواع استرپتوکوکوس‌های مدفوعی | شناسایی فعالیت آنزیم کاتالاز در باکتری‌ها |
| شمارش ریسه های کپک در انواع مواد غذایی به روش هاوارد | آزمون تشخیص و تمایز اعضا خانواده آنتروباکتریاسه |
| شناسایی باکتری‌های خانواده آنتروباکتریاسه به روش MPN (محتمل ترین تعداد) | کنترل کیفی محیط‌های کشت میکروبی |
| آزمون های آنتی باکتریال تعیین MIC ( حداقل غلظت مهاری بر رشد میکروارگانیسم) | آزمون‌های آنتی باکتریال تعیین MBC (حداقل غلظت کشندگی) |
| خدمات رنگ آمیزی گرم | شناسایی انواع آنتی بیوتیک‌ها در مواد غذایی |
| گرمخانه گذاری در 30 درجه | گرمخانه گذاری در 55 درجه |
| بررسی وضع ظاهری قبل از گرمخانه گذاری | pH |
| آزمون‌های میکروبی انواع فرآورده‌های خوراکی و مواد غذایی | اندازه گیری پارامترهای میکروبی اعم از کلیفرم‌ها، باکتری‌های هوازی و بی‌هوازی |
| شمارش باکتری‌ها به روش فیلتراسیون (روش صافی غشایی) در آب | شمارش باکتری‌های هتروتروف |
| شمارش باکتری‌های اسموفیلیک | شمارش انواع قارچ و مخمر با فعالیت آبی بیش از 95% |
| شمارش انواع قارچ و مخمر با فعالیت آبی کمتر از یا مساوی 95% | شمارش انواع قارچ و مخمر با فعالیت آبی کمتر از یا مساوی 60% |
| شمارش باکتری‌های گرمادوست بی هوازی | شناسایی استافیلوکوک‌های کواگولاز مثبت به روش جستجو |
| شناسایی استافیلوکوک‌های کواگولاز مثبت به روش شمارش | شناسایی استافیلوکوک‌های کواگولاز مثبت با استفاده از روش MPN (محتمل ترین تعداد) |
| شناسایی باکتری‌های اسید لاکتیک | شناسایی باکتری‌های اسید لاکتیک هتروفرمانتتیو |
| شناسایی انواع باکتری‌های هوازی مزوفیل | شناسایی انواع باکتری‌های هوازی ترموفیل |
| شناسایی باکتری‌های گرمادوست بی هوازی | شناسایی باکتری‌های گرمادوست هوازی |
| شناسایی میکروارگانیسم‌های مقاوم به اسید | خدمات شمارش کلنی نمونه‌ها با دستگاه کلنی شمار |
| خدمات جستجو و شمارش کلی میکروارگانیسم‌ها | خدمات کنترل کیفی بهداشت کارکنان صنایع |
| شناسایی مورفولوژیک (شکل ساختاری) کپک‌ها | شناسایی کلستریدیوم پرفرژنس به روش شمارش در مواد خوراکی |
| شناسایی باکتری‌های بی‌هوازی احیا کننده سولفیت | شناسایی و جستجوی اسپور باکتری کلستریدیوم |
| شمارش کلی‌فرم در انواع مواد غذایی | شمارش میکروارگانیسم‌های سرماگرا در انواع مواد غذایی |
| شناسایی و شمارش انواع انتروکوک‌های روده ای | آنالیز بررسی اثرات ضد میکروبی به روش Disk diffusion (انتشار دیسک) |
| شناسایی باکتری انتروكوكوس | شناسایی باکتری شیگلا |
| شناسایی باکتری ویبریو | شناسایی باکتری کمپیلوباکتر |
| شناسایی باکتری یرسینیا | شناسایی باکتری لیستریا مونوسایتوژنز |
| شناسایی باکتری استرپتوکوکوس آگالاکتیه و دیس گالاکتیه | شناسایی باکتری باسیلوس سرئوس |
| شناسایی باکتری سودوموناس آئروژینوزا | شناسایی باکتری اشرشیا کلی (Escherichia coli (E.coli |
| شناسایی باکتری سالمونلا (Salmonella) | قابلیت زیستی (شمارش زنده باکتری‌ها) |
| آزمون‌های میکروبی انواع شیرینی (گز، سوهان، بیسکویت و …) | آزمون‌های میکروبی انواع محصولات آرایشی-بهداشتی و شوینده |
| آزمون‌های میکروبی مایع ظرفشویی | آزمون‌های میکروبی انواع خوراک دام، طیور و آبزیان |
| آزمون‌های میکروبی انواع قهوه | آزمون‌های میکروبی انواع دمنوش و چای |
| آزمون‌های میکروبی انواع سس | آزمون‌های میکروبی انواع ادویجات |
| آزمون‌های میکروبی انواع گوشت سفید (مرغ و ماهی) | آزمون‌های میکروبی انواع غذاهای نیمه آماده (ناگت، فلافل و …) |
| آزمون‌های میکروبی انواع غذاهای سوخاری | آزمون‌های میکروبی انواع غلات و حبوبات |
| آزمون‌های میکروبی انواع برنج | آزمون‌های میکروبی انواع ترشیجات |
| آزمون‌های میکروبی انواع آب اشامیدنی ،مصرفی، چاه، شرب و پساب | آزمون‌های میکروبی انواع آب اشامیدنی بسته‌بندی |
| آزمون‌های میکروبی فرآورده‌های سلولزی | آزمون‌های میکروبی انواع کاغذها و پدهای بهداشتی |
| آزمون‌های ویژگی و میکروبی خمیر کاغذ و لینتر | آزمون میکروبی ورق مقوایی و جعبه مقوایی مورد مصرف در بسته بندی مواد خوراکی |
| آزمون‌های میکروبی خاک | آزمون‌های میکروبی شیر و فرآورده‌های آن |
| آزمون سترونی تجاری مواد خوراکی کنسرو شده | آزمون‌های میکروبی انواع فرآورده‌های لبنی و انواع بستنی |
| آزمون‌های میکروبی انواع پسته | آزمون‌های میکروبی انواع زعفران |
| آزمون‌های میکروبی انواع فرآورده‌های دارویی و مکمل‌ها | آزمون‌های میکروبی انواع عسل |
| آزمون‌های میکروبی انواع فرآورده‌های گوشتی، سوسیس و کالباس، همبرگر | آزمون‌های میکروبی تخم مرغ و پودر زرده تخم مرغ |
| آزمون‌های میکروبی انواع عرقیجات و گلاب | آزمون‌های میکروبی انواع نوشیدنی |
آزمایشگاه میکروبیولوژی آزمون گستر بندر در زمینه‌های ذیل فعالیت می‌کند:
1): بخش کنترل میکروبیولوژی انواع مواد غذایی و آشامیدنی
2): بخش کنترل میکروبیولوژی انواع محصولات آرایشی ـ بهداشتی
3): بخش کنترل میکروبیولوژی انواع فرآورده‌های خام دامی، خوراک دام و طیور و آبزیان
