نمونه برداری سالانه خاک، آب و گیاه در کشاورزی می تواند فواید متعددی برای کشاورزان داشته باشد. این کار به آنها کمک می کند تا:

**1. سلامت خاک را رصد کنند:**

* با تجزیه و تحلیل خاک، کشاورزان می توانند از میزان مواد مغذی، pH و سایر عوامل مهم برای سلامت گیاهان آگاه شوند.
* این اطلاعات به آنها کمک می کند تا کمبود مواد مغذی را شناسایی کرده و به موقع برای اصلاح آن اقدام کنند.
* اصلاح عدم تعادل مواد مغذی می تواند منجر به افزایش رشد گیاه، عملکرد بهتر محصول و کیفیت بالاتر محصول شود.

**2. استفاده بهینه از کود و سموم:**

* با دانستن نیازهای دقیق خاک، کشاورزان می توانند از کود و سموم به طور موثرتر استفاده کنند.
* این امر به کاهش هزینه ها، افزایش سودآوری و به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی کشاورزی کمک می کند.
* استفاده بیش از حد از کود می تواند منجر به آلودگی آب های زیرزمینی و رواناب شود، در حالی که استفاده بیش از حد از سموم می تواند به آفات و حشرات مفید آسیب برساند.

**3. پیشگیری و تشخیص بیماری های گیاهی:**

* تجزیه و تحلیل خاک و گیاه می تواند به شناسایی علائم اولیه بیماری های گیاهی کمک کند.
* تشخیص زودهنگام بیماری ها به کشاورزان این امکان را می دهد تا اقدامات کنترلی را به موقع انجام دهند و از شیوع بیماری به کل مزرعه جلوگیری کنند.
* این امر می تواند به کاهش ضرر محصول و افزایش سودآوری کمک کند.

**4. بهبود کیفیت آب:**

* نمونه برداری از آب می تواند به شناسایی آلاینده هایی مانند نیترات ها، فسفر و آفت کش ها کمک کند.
* با اطلاع از کیفیت آب، کشاورزان می توانند اقداماتی را برای کاهش آلودگی آب و محافظت از منابع آب انجام دهند.
* آلودگی آب می تواند بر سلامت انسان، حیات وحش و اکوسیستم های آبی تأثیر منفی بگذارد.

**5. افزایش پایداری کشاورزی:**

* نمونه برداری سالانه خاک، آب و گیاه می تواند به کشاورزان در اتخاذ تصمیمات پایدارتر در مورد شیوه های کشاورزی خود کمک کند.
* این امر می تواند به بهبود سلامت خاک و آب، کاهش استفاده از نهاده های شیمیایی و افزایش تنوع زیستی کمک کند.
* کشاورزی پایدار برای نسل های آینده ضروری است زیرا به حفظ منابع طبیعی و تامین غذای سالم برای جمعیت رو به رشد جهان کمک می کند.

**علاوه بر مزایای ذکر شده در بالا، نمونه برداری سالانه خاک، آب و گیاه می تواند به کشاورزان در انتخاب مناسب ترین گیاهان برای کاشت در یک منطقه خاص برنامه ریزی برای آبیاری و زهکشی مزرعه نظارت بر سلامت کلی مزرعه مستندسازی اقدامات کشاورزی خود برای اهداف انطباق نمونه برداری از خاک، آب و گیاه یک فرآیند نسبتاً ساده و کم هزینه است که می تواند مزایای زیادی برای کشاورزان داشته باشد. با انجام این کار به طور سالانه، کشاورزان می توانند سلامت خاک و آب خود را بهبود بخشند، عملکرد محصول را افزایش دهند و کشاورزی پایدارتری را انجام دهند.**

برای نمونه برداری از خاک چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟

روش صحیح نمونه برداری آب آبیاری:

1- ابتدا یه ظرف پلاستیکی با حجم تقریبی 1 لیتر را با آب تمیز (مقطر) و سپس با آب چاه مورد نظر چند بار شست و شو می دهیم.

2- قبل از برداشتن نمونه آب از چاه باید اجازه داده شود که پمپ حداقل به مدت 30 دقیقه کار کند.
3- ظرف آب را باید کاملا از آب پر نموده در این صورت هوای داخل آن باقی نمی ماند.
4- آنالیز نمونه ها باید حداکثر سه ساعت پس از نمونه برداری انجام شود، اگر قرار است نمونه ها مدتی قبل از تجزیه نگهداری شوند. برای حداقل کردن تغییرات شوری بهتر است، نمونه ها در یخچال یا درجه حرارت کمتر از 5 درجه سانتی گراد نگهداری شوند.
5- پس از گرفتن نمونه های مورد نظر از منبع آب، درب ظرف نمونه برداری را محکم بسته و روی آن مشخصات مربوطه از قبیل نام باغدار، منطقه، شماره چاه یا مشخصات قنات و تاریخ نمونه برداری نوشته شده و جهت تجزیه به آزمایشگاه ارسال گردد.

روش صحیح نمونه برداری برگ :

1. نمونه برداری معمولا در اواسط تیر ماه تا اواسط مرداد ماه انجام میشود.
2. نمونه برداری باید از برگ های سالم، وسط شاخه های بدون محصول و از شاخه هایی که از نظر ارتفاع متوسط هستند، انجام شود. نمونه های برگ نباید از شاخه های خیلی نزدیک به زمین یا واقع در نوک درختان گرفته شود.
3. نمونه برداری باید به صورت تصادفی و از ارتفاع تقریبی 180-120 سانتی متری سطح بسته به سن درخت، در جهات مختلف شامل برگ های کامل 3 و یا 5 برگچه ای و یا دمبرگ انتخاب شود.
4. از چیدن برگ های پاره شده و آفت زده خودداری شود.
5. درختان انتخاب شده جهت نمونه برداری برگ از نظر رشد و میزان محصول بایستی نماینده قطعه باغ مورد نظر باشند تا قابلیت اطمینان به نتایج تجزیه برگ بیشتر شود.
6. معمولا تعداد 4 تا 5 برگ از هر درخت و 10 تا 20 درخت در هر قطعه از باغ نمونه برداری می شود.
7. از برگ های که چند روز قبل از نمونه برداری با عناصر ریز مغذی(روی، مس، آهن، بر و منگنز) محلول پاشی شده اند نباید نمونه برداری شود. در صورتی که علائم کمبود و یا مسمومیت بر روی برگ درختان مشاهده می شود باید از هر نوع برگ سالم و مریض به طور مجزا نمونه برداری صورت گیرد.
8. نمونه برداری برگ معمولا باید هر سال انجام شود تا هر دو سال پرمحصول و کم محصول را دربرگیرد چرا که تفسیر نتایج آن باید با توجه نتایج هر دو سال انجام میشود.
9. نمونه ها باید در پاکت های کاغذی و در جای خنک(دمای یخچال) قرار داده شده و حداکثر 24 ساعت پس از نمونه برداری به آزمایشگاه ارسال گردد.
10. بر روی پاکت نمونه ها مشخصات کامل آن ها از قبیل محل نمونه برداری نام باغ یا باغدار، وضعیت باردهی شاخه و هر گونه اطلاعات لازم جهت شناسایی بهتر نمونه درج گردد.

روش صحیح نمونه برداری خاک:

نمونه برداری از خاک مزارع و باغ‌ها 

نمونه برداشت شده از یک قطعه باغ بایستی به گونه ای باشد تا بتوان آن را نماینده کل خاک آن باغ یا مزرعه دانست که به ترتیب مرداحل زیر باید انجام گیرد.
زمین مورد نظر برای نمونه برداری به قطعات یکنواخت از لحاظ بافت، رنگ، شیب، میزان فرسایش، کشت سال های قبل، تناوب، نوع محصول، …میشود.
نمونه برداری براساس نوع پراکنش ریشه و نوع گیاه تغییر میکند برای گیاهان زراعی، صیفی جات، گلخانه ها معمولا از عمق0-30 و 30-60 سانتی متری، برای درختان پسته ثمری با توجه به گسترش ریشه از عمق های 0-40 ، 40-80 و 80-120 سانتی متری صورت گیرد. باید از هر قسمت باغ که شرایط خاکی یکسانی دارد حداقل یک نمونه مرکب را از اعماق مختلف بردارید.
به طور کلی بهترین نمونه برداری از خاک در مورد نباتات زراعی قبل از گشت است. نمونه برداری باغ بایستی در پاییز و زمستان هنگامی که درختان از خواب بیدار نشده اند انجام شوند. در صورتی که نمونه برداری در فصل بهار انجام شود. بایستی از آسیب زدن به ریشه خودداری کرد. نمونه برداری حتما بایستی از سایه انداز درخت انجام گیرد و نمونه خاک عمق های مختلف باهم ترکیب شوند و در نهایت نمونه ای مرکب از ناحیه مورد نظر برای هر عمق به دست آورد.

در موقع نمونه برداری باید دقت شود که رطوبت خاک در حد مناسب باشد. بهترین زمان برای نمونه برداری زمانی است که زمین از نظر رطوبتی به حالت گاورو رسیده باشد.
باید دقت شود محلی که برای نمونه برداری انتخاب میگردد قبلا محل انباشت کودهای حیوانی و شیمیایی و یا مصالح ساختمانی نبوده باشد.
بنابراین قبل از برداشت نمونه ها از هر نقطه باید سطح خاک را از خرده های سنگ، اشغال، تکه های چوب، علف های هرز پاک نمود.
حتی الامکان باید از برداشت نمونه ای قطعاتی نظیر راه آب ها، توده های قدیمی و پوسیده، کناره دیوار و یا پرچین ها خودداری شود.
در هر قطعه تقریبا یکنواخت به طور زیگزاگ حرکت کرده و از فواصل نسبتا مساوی تعداد 10 نمونه و هر کدام به وزن تقریبی یک کیلوگرم را در یک کیسه پلاستیکی تمیز ریخته و مشخصات قطعه نمونه برداری شده روی آن نوشته شود.
* در روش آبیاری تحت فشار نمونه برداری در طول الگوی خیس شدگی به طوری انجام میگیرد که دو سوم نمونه ها از قسمت مرکزی الگوی خیس شدگی یعنی جای که بیشترین آب پخش شده را دریافت میکند و یا یک سوم بقیه از قسمت حاشیه الگوی خیس شده یعنی محل نموک ها انجام میگیرد.